Silny ból brzucha to jeden z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów objawów. Według statystyk regularnie odczuwa go ponad 60% Polaków! Może on być symptomem zarówno fizjologicznych procesów zachodzących w organizmie (jak np. ból mięśni brzucha po treningu czy bóle menstruacyjne), jak również drobnych dolegliwości żołądkowych czy poważnych schorzeń.
Jak więc rozpoznać te sytuacje, kiedy ból w obrębie jamy brzusznej powinien nas skłonić do wizyty u lekarza, a kiedy radzić sobie z nim domowymi sposobami?
Dlaczego odczuwamy silny ból brzucha?
Spis treści
Uczucie bólu brzucha to najczęściej efekt skurczu mięśni gładkich, które wchodzą w skład większości narządów wewnętrznych. Ich kurczenie się zachodzi mimowolnie, bez jakiejkolwiek kontroli z naszej strony.
W warunkach fizjologicznych wspierają one prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych organów, jednak gdy skurcze te są wyjątkowo silne, mogą wywoływać efekt przeciwny. Nie tylko odpowiadają wtedy za odczuwany przez nas silny ból brzucha, ale poprzez zaburzenie pracy poszczególnych organów mogą powodować objawy dodatkowe, tj. biegunki, wymioty czy wzdęcia.
Za większość takich patologicznych skurczy odczuwanych jako ból mięśni brzucha odpowiadają nie tylko stany zapalne i procesy chorobowe, ale również czynniki środowiskowe, tj. stres, zła dieta oraz używki.
Skurcze mięśni gładkich w obrębie jamy brzusznej mogą mieć zarówno charakter czynnościowy (pojawiają się zazwyczaj w trakcie ruchu i w różnych częściach brzucha, mają różny stopień nasilenia), jak i organiczny (głównie w trakcie spoczynku, w jednym określonym miejscu, o dużej sile).
Zazwyczaj skutecznie likwidują je leki rozkurczowe na silny ból brzucha. Gdy jednak ich stosowanie nie pomaga, mogą świadczyć o poważnych procesach chorobowych toczących się w naszym organizmie.
Ból mięśni brzucha jako objaw poważnej choroby
Konsultacji lekarskiej prawie zawsze wymaga silny ból brzucha pojawiający się nagle i uniemożliwiający nam wykonywanie codziennych czynności. Jest to zazwyczaj sygnał ostrzegawczy pojawiający się w przypadku poważnych schorzeń wymagających interwencji chirurgicznej, takich jak:
- niedrożność przewodu pokarmowego,
- ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- perforacja żołądka lub jelit,
- ciąża pozamaciczna,
- pęknięcie torbieli jajnika.
Często oprócz bólu pojawiają się inne symptomy toczącego się w organizmie stanu zapalnego, takie jak gorączka, krwawe wymioty lub biegunki, wzdęcia lub tzw. twardy brzuch.
Bardzo ważną informacją, pomagającą zdiagnozować przyczynę odczuwanych dolegliwości i podjąć odpowiednie kroki lecznicze jest nie tylko określenie czasu trwania i siły bólu, ale również jego dokładnej lokalizacji.
Silny ból brzucha ponad pępkiem pojawia się zazwyczaj przy stanach zapalnych toczących się w obrębie wątroby, trzustki, przewodów żółciowych oraz żołądka, takich jak np. kolka żółciowa, zapalenie pęcherzyka żółciowego czy też wrzody żołądka lub dwunastnicy.
Co ciekawe i bardzo istotne, silny ból brzucha w tej okolicy może być również objawem zawału lub zatoru płucnego, które także wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej. Zdarza się również, że występujący w tej okolicy ból mięśni brzucha, z towarzyszącymi mu wymiotami lub biegunkami to objaw tzw. grypy żołądkowej, lub niestrawności.
W tym przypadku nie wymaga on na szczęście stosowania drastycznych środków. Lekarze zalecają wtedy zazwyczaj jedynie leki rozkurczowe likwidujące silny ból brzucha oraz preparaty zawierające elektrolity.
Z kolei silny ból brzucha w okolicy pępka, zlokalizowany zarówno na środku, jak i po prawej lub po lewej stronie brzucha może świadczyć o chorobach trzustki i jelit, ale również układu moczowego np. odmiedniczkowym zapaleniu nerek czy zapaleniu pęcherza moczowego.
Nieco łagodniejszy ból mięśni brzucha w tej okolicy pojawiający się raz na jakiś czas może być reakcją na stres, czyli tzw. nerwobólem. Z kolei u kobiet może świadczyć o zachodzącej w ich organizmie owulacji. W oby przypadkach polecanym rozwiązaniem są ciepłe okłady lub leki na ból mięśni brzucha, zawierające np. drotawertynę działającą rozkurczowo.
Jeżeli jednak ból ten ma charakter przewlekły, wymaga konsultacji z lekarzem. Może bowiem być objawem takich chorób jak tętniak aorty, nowotwór trzustki oraz zapalenie lub skręt przydatków.
O czym świadczy ból mięśni brzucha w okolicach podbrzusza?
Ból podbrzusza, zwłaszcza w przypadku kobiet to najczęściej objaw ze strony układu płciowego. Odczuwany jest przede wszystkim jako skutek uboczny menstruacji, kiedy to mięśnie gładkie macicy silnie się kurczą.
Zwykle pojawia się już na około 2-3 dni przed rozpoczęciem się krwawienia miesiączkowego i może utrzymywać nawet przez kilka dni. Najłatwiej poradzić sobie z nim stosując leki rozkurczowe na ból mięśni brzucha oraz ciepłe okłady np. z termoforu.
Jeżeli jednak silny ból brzucha pojawia się w innych dniach cyklu, może świadczyć o infekcji pochwy, torbielach, endometriozie, a nawet procesach nowotworowych.
Ból w podbrzuszu może również towarzyszyć infekcjom układu moczowego, zwłaszcza jeśli promieniuje do pleców i towarzyszy mu pieczenie cewki i częste oddawanie małych ilości moczu. Jest to ponadto częsty objaw towarzyszący kamieniom nerkowym.
Diagnostyka bólu brzucha
Jak widać ból mięśni brzucha może mieć wiele przyczyn. Choć często jest to objaw chwilowy, będący odpowiedzią na jednorazowe działanie czynnika szkodliwego (np. zjedzenie czegoś nieświeżego czy silny stres) nie zawsze powinien być lekceważony.
Do wizyty u lekarza powinien nas skłonić przede wszystkim, jeśli nie ustępuje, nawet gdy podamy leki na silny ból brzucha lub zmienimy nasze nawyki żywieniowe oraz wtedy kiedy utrudnia nam codzienne funkcjonowanie.
Podstawę diagnostyki stanowi oczywiście badanie fizykalne i dokładny wywiad lekarski, ale pomocne są również badania laboratoryjne (przede wszystkim morfologia, badanie ogólne moczu, CRP, ALT, AST, GGT, lipaza, amylaza) oraz obrazowe.
Zaliczamy do nich m.in. USG jamy brzusznej, tomografię komputerową oraz rezonans, pomagające ocenić stan narządów wewnętrznych jamy brzusznej. Czasami do postawienia diagnozy niezbędne są również badania endoskopowe, tj. gastroskopia czy kolonoskopia, które, choć nieprzyjemne dla pacjenta, dostarczają wielu niezbędnych dla lekarza informacji.
Wszystkie te działania mają na celu postawienie trafnej diagnozy i rozpoczęcie leczenia jak najlepiej dopasowanego do potrzeb pacjenta, pozwalającego zlikwidować silny ból brzucha.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/objawy/68344,bol-brzucha
- http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-faebace0-812f-43bb-8ffb-3bd5ada17ae1/c/bole-brzucha.pdf
- http://www.medrodzinna.pl/wp-content/uploads/2014/10/mr_2013_068-072.pdf
- https://www.poradnikzdrowie.pl/sprawdz-sie/objawy/bol-w-podbrzuszu-przyczyny-o-czym-swiadczy-bol-w-dolnej-czesci-brzucha-aa-c9HN-vVea-VdBm.html
