Co warto wiedzieć o pierwszym trymestrze ciąży?

Ciąża jest pod wieloma względami wyjątkowym czasem i wielką rewolucją w życiu kobiety. Już w 1. trymestrze pojawiają się rozmaite, charakterystyczne dla tego wyjątkowego stanu objawy związane ze zmianami hormonalnymi, fizycznymi oraz emocjonalnymi.

Dowiedz się, czego się spodziewać w pierwszym trymestrze – ile trwa, jak rozwija się płód i jakie badania należy wykonać w tym okresie ciąży.

Jak przebiega 1. trymestr ciąży?

Pierwszy trymestr to okres pomiędzy 1. a 13. tygodniem ciąży. Jest to zatem moment, w którym kobieta dowiaduje się, że spodziewa się dziecka, zarodek bardzo intensywnie się rozwija i pojawiają się pierwsze oznaki odmiennego stanu. Pierwszym takim sygnałem jest oczywiście zanik krwawienia miesiączkowego.

W 1. trymestrze mogą również wystąpić: nudności, wymioty, ból piersi, senność, ogólne zmęczenie, częstsze oddawanie moczu. Już wtedy przyszła mama powinna zadbać o właściwą dietę i suplementację – warto wybrać preparat zwierający wszystkie zalecane składniki (są to: kwas foliowy, DHA, witamina D3, jod), taki jak MamaDHA.

Pierwszy trymestr ciąży – badania

Pierwszy trymestr ciąży jest liczony jest od pierwszego dnia ostatniej miesiączki – pierwszy tydzień ciąży to krwawienie miesiączkowe, drugi – jajeczkowanie, natomiast na początku trzeciego dochodzi do zapłodnienia, a następnie do zagnieżdżenia się embrionu.

Z tego powodu domowy test ciążowy można wykonać najwcześniej w dniu spodziewanej miesiączki – około 14 dni po prawdopodobnym zapłodnieniu. Natomiast test ciążowy z krwi, czyli określenie stężenia beta gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG) – około 8-10 dni po zapłodnieniu.

USG pierwszego trymestr, czyli pierwsze szczegółowe USG w ciąży, wykonuje się pomiędzy 11. tygodniem i 1 dniem, a 14. tygodniem i 1 dniem (chociaż optymalny jest okres pomiędzy 12.-13. tygodniem). W trakcie badania lekarz ustala m.in. wiek ciąży oraz ocenia takie parametry jak przezierność karkowa czy budowa kości nosowej, które pozwalają na określenie ryzyka wystąpienia wad genetycznych lub rozwojowych.

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące opieki w ciąży o przebiegu fizjologicznym mówią także o konieczności wykonania w 1. trymestrze następujących badań:

• cytologia,
• grupa krwi i Rh,
• przeciwciała odpornościowe dla antygenów krwinek czerwonych (ocena ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego),
• morfologia krwi,
• badanie ogólne moczu,
• badanie stężenia glukozy we krwi na czczo,
• VDRL (badanie w kierunku kiły),
• badania HIV i HCV,
• badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG i IgM) oraz różyczki.

Jak rozwija się zarodek w pierwszym trymestrze ciąży?

W prawidłowo rozwijającej się ciąży pęcherzyk ciążowy znajduje się w jamie macicy i jest on widoczny badaniu USG od 4. tygodnia ciąży. Początkowo przyrasta on od 1,1 do 1,8 mm na dobę. Po skończonym 6. tygodniu ciąży można także sprawdzić czynność serca płodu (FHR, ang. fetal heart rate). Mniej więcej od 12. tygodnia można z kolei określić płeć dziecka, jednak maluch musi się odpowiednio ułożyć w trakcie badania ultrasonograficznego.

Pod koniec 1. trymestru ciąży, czyli w 13. tygodniu, u płodu pojawiają się pierwsze odruchy ssania, oddychania i przełykania. Dziecko ma około 7,5 cm długości i waży mniej więcej 15–24 g. Rozwijają się kości czaszki i kości długie dziecka. Większość narządów jest już wykształcona – w kolejnych trymestrach będą one już tylko wzrastać i podejmować funkcje docelowe.

Bibliografia:

1. Drews i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu.
2. Wytyczak-Partyka, Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu, https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/159167,kalendarz-ciazy-tydzien-po-tygodniu, [dostęp:] 27.06.2023.
3. Bacz, Przebieg ciąży: pierwsze 12 tygodni, https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63088,pierwsze-12-tygodni-ciazy, [dostęp:] 27.06.2023.
4. Ł. Stelmaszczyk, USG wczesnej ciąży — co zobaczymy w pierwszych tygodniach i jak to interpretować?, https://www.doz.pl/czytelnia/a14596-USG_wczesnej_ciazy__co_zobaczymy_w_pierwszych_tygodniach_i_jak_to_interpretowac, [dostęp:] 27.06.2023.
5. Kasprzak, Pierwszy trymestr ciąży – wszystko, co musisz wiedzieć o pierwszych tygodniach ciąży, https://www.doz.pl/czytelnia/a15733-Pierwszy_trymestr_ciazy__wszystko_co_musisz_wiedziec_o_pierwszych_tygodniach_ciazy, [dostęp:] 27.06.2023.
6. Czym jest USG prenatalne? Kiedy należy je wykonać?, https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/jak-dbac-o-siebie-w-ciazy/czym-jest-usg-prenatalne-kiedy-nalezy-je-wykonac, [dostęp:] 27.06.2023.

Artykuł sponsorowany