Ostre zapalenie oskrzeli to choroba układu oddechowego, a dokładniej dolnych dróg oddechowych (oskrzeli), która najczęściej dotyczy dzieci. Prawdopodobnie większość z nas przeszła zapalenie oskrzeli w dzieciństwie.
Dominującym objawem w jej przebiegu jest kaszel. Główną przyczyną zwykle są wirusy, jedynie u 10% chorych odpowiedzialne za rozwój zakażenia są bakterie. Najważniejsze zalecenia przy zapaleniu oskrzeli to pozostać w domu i zastosować odpowiednie leczenie.
Zbagatelizowanie choroby u dzieci może prowadzić do groźnych powikłań, z których najczęstszym jest zapalenie płuc. Czym jest zapalenie oskrzeli i jak je odróżnić od zwykłego przeziębienia lub grypy? Jak wygląda leczenie zapalenia oskrzeli? Odpowiadamy!
Zapalenie oskrzeli – charakterystyka
Spis treści
Ostre zapalenie oskrzeli jest zakażeniem dróg oddechowych cechującym się zapaleniem błony śluzowej oskrzeli. Najczęściej przebiega z wysiękiem śluzowym lub ropnym w świetle oskrzeli [1]. Zapalenie oskrzeli występuje głównie jesienią i zimą, częściej u dzieci i młodzieży [2].
Warto w tym miejscu również wspomnieć, że są jeszcze dwie postacie zapalenia oskrzeli: podostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli. Pierwsze wspomniane schorzenie układu oddechowego może być wywołane nadreaktywnością oskrzeli po przebytym zakażeniu krztuścem.
Z kolei przewlekłe zapalenie oskrzeli najczęściej powodują czynniki środowiskowe – dym tytoniowy, substancje toksyczne lub zanieczyszczenie powietrza. Czynniki te drażnią delikatny nabłonek oddechowy i uszkadzają go, co skutkuje rozwojem przewlekłej reakcji zapalnej, wywołującej obturację dróg oddechowych [3].
Ostre zapalenie oskrzeli – przyczyny
Przyczyną rozwoju zapalenia oskrzeli zwykle są wirusy powodujące przeziębienie i grypę. Należą do nich m.in. wirus grypy A i grypy B oraz RSV.
Do zakażenia i wystąpienia stanu zapalnego doprowadzić również mogą koronawirusy, adenowirusy i rynowirusy. Choroba rzadko ma charakter bakteryjny, a jeśli już, to infekcję wywołują tzw. bakterie atypowe [3].
Zapalenie oskrzeli to choroba zaraźliwa – przenosi się drogą kropelkową. Dlatego profilaktyka obejmuje przede wszystkim częste mycie rąk i unikanie kontaktu z chorymi.
Objawy ostrego zapalenia oskrzeli
Typowe objawy zapalenia oskrzeli o ostrym charakterze u dorosłych i dzieci to [1,3]:
- męczący kaszel – najpierw suchy, a później z odkrztuszaniem śluzowej (przezroczystej) i następnie śluzowo-ropnej (żółtej, rzadziej zielonej) wydzieliny,
- wysoka gorączka,
- złe samopoczucie,
- uczucie “rozbicia”,
- niekiedy ból mięśni,
- rzadziej świszczący oddech i duszność.
Objawy zaczynają stopniowo ustępować po kilku dniach. Choroba może trwać do 6-7 dni.
Gorączka czy ból mięśni są częste w przypadku grypy i paragrypy, ale raczej nie występują, jeśli do zakażenia doprowadził inny rodzaj wirusa.
Kiedy udać się do lekarza?
Konsultacja lekarska jest wskazana zwłaszcza wtedy, gdy chorują dzieci, w tym niemowlaki. Do lekarza należy zgłosić się przede wszystkim wtedy, gdy od kilku dni utrzymuje się wysoka gorączka lub pojawi się świszczący oddech i duszność.
Do postawienia diagnozy zwykle wystarcza wywiad i badanie przedmiotowe. Jedynie w przypadku podejrzenia zapalenia płuc lekarz może zlecić dodatkowe badania takie jak RTG klatki piersiowej [3].
Ostre zapalenie oskrzeli – leczenie
Zapalenie oskrzeli jest stanem wymagającym leczenia. Pierwsze objawy choroby powinny wzbudzić naszą czujność i skłonić do szybkiego wdrożenia leczenia objawowego. Warto zaznaczyć, że antybiotyki nie przynoszą w tym przypadku poprawy, dlatego nie powinny być stosowane.
Obecność ropnej plwociny nie jest dowodem na to, że doszło do nadkażenia bakteryjnego i nie jest wskazaniem do przyjmowania antybiotyku [3].
Aby wyleczyć ostre zapalenie oskrzeli, trzeba odpoczywać w domu i stosować się do następujących zaleceń [1,2,3]:
- w razie gorączki należy zadbać o odpowiednie nawodnienie, ponadto stosuje się leki obniżające gorączkę jak paracetamol, ibuprofen czy aspriryna,
- w przypadku kaszlu i dużej ilości wydzieliny w drogach oddechowych przyjmuje się leki zmniejszające lepkość śluzu i ułatwiające odkrztuszanie,
- na obrzęk błon śluzowych dróg oddechowych i nosa można zastosować inhalacje z dodatkiem soli fizjologicznej lub olejków eterycznych,
- w razie duszności i silnego kaszlu lekarz zleca leki rozkurczające oskrzela.
Bibliografia:
- Witkiewicz I., Ostre zapalenie oskrzeli, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2013 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/lista/81812,ostre-zapalenie-oskrzeli (dostęp: 2022.08.04.)).
- Grzela K., Zagórska W., Postępowanie w zapaleniach oskrzeli u dzieci, Pediatria po Dyplomie, 2016, 05.
- Mejza F., Zapalenie oskrzeli, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016 (witryna internetowa:https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/68742,zapalenie-oskrzeli (dostęp: 2022.08.04.)).
