Droga do przyznania, że jest się osobą transpłciową, może być trudna i długa, a na pewnym jej etapie konieczne jest podjęcie kilku istotnych decyzji. Jeśli chodzi o aspekt medyczny, najczęściej jest to rozpoczęcie terapii hormonalnej potwierdzającej płeć.
Jak tego dokonać w Polsce? Czy istnieją skutki uboczne terapii? W tym artykule przedstawimy Ci wszystko, co musisz wiedzieć na początku terapii hormonalnej.
Tranzycja – pierwsze kroki
Spis treści
Tranzycja obejmuje różne aspekty – prawne, społeczne, medyczne. Wiele osób proces rozpoczyna od coming-outu i nieformalnej zmiany imienia. W tym artykule skupimy się na pierwszych krokach z punktu widzenia medycyny, czyli na terapii hormonalnej.
Pamiętajmy, że do rozpoczęcia przyjmowania hormonów nie jest konieczna formalna zmiana oznaczenia płci i danych urzędowych, jak to najczęściej ma miejsce w przypadku operacji afirmujących płeć. Tu wystarczy jedynie odpowiednia diagnostyka.
Jak wygląda proces diagnostyczny?
Niestety, w obecnym systemie prawnym obowiązującym w naszym kraju, procedura diagnozy transpłciowości bywa poniżająca, narusza Europejską Konwencję Praw Człowieka i zasady autonomii istoty ludzkiej jako jednostki. Nie jest też zgodna z obecnym stanem wiedzy naukowej.
Diagnoza przeprowadzana jest u osoby, która odczuwa dysforię płciową, czyli dyskomfort związany z obecnymi w jej ciele cechami płciowymi od co najmniej 3 miesięcy. Proces zazwyczaj rozpoczyna się od wizyty u psychologa, który wydaje opinię psychologiczną.
Następnie konieczna jest diagnoza medyczna wystawiona przez lekarza ze specjalizacją seksuologiczną, np. psychiatrę. Proces obejmuje więc konieczność udowodnienia przez osobę transpłciową, która nie jest osobą ubezwłasnowolnioną, jej własnego zdrowia psychicznego i ocenę kwestii związanych z jej tożsamością przez zewnętrzne konsylium.
Dopiero z taką diagnozą należy udać się do endokrynologa, który może przepisać leki hormonalne. Lekarz zleca badania krwi oraz sprawdza, czy stan medyczny pacjenta pozwala na rozpoczęcie terapii hormonalnej. Następnie ustala właściwe dawkowanie i przepisuje hormony feminizujące lub maskulinizujące.
Dehumanizujący proces diagnozy stanowiący długą drogę do uzyskania hormonów może mieć przerażające konsekwencje dla osób transpłciowych. Odczuwając poniżenie i sprzeciw wobec odebrania im praw decydowania o sobie, takie osoby często sięgają po hormony z nielegalnych źródeł lub wpadają w depresję, a nawet popełniają samobójstwa.
Rozpoczęcie terapii hormonalnej – wyzwania
Jak już wspomniano, często uzyskanie recepty na hormony nie jest proste i może się wiązać z wieloma wyzwaniami. Powyższy proces, mimo jego niezgodności z aktualnym stanem wiedzy i licznymi konwencjami, jest powszechnie stosowany. Nie jest on jednak w Polsce prawnie ustalony, co sprawia, że przebieg diagnozy i terapii osób transpłciowych zależy w dużej mierze od określonych lekarzy, co może przedłużać cały proces i zwiększać jego koszty.
Warto też pamiętać, że na wizytach możemy spotkać się z nieprzyjemnym traktowaniem lub dyskryminacją, dlatego dobrze jest wybrać sprawdzonego lekarza prowadzącego diagnostykę i terapię osób transpłciowych.
By mieć pewność, że zostanie się potraktowanym z empatią i szacunkiem, można skorzystać z usług odpowiednich organizacji. Szybsza weryfikacja stanu naszego zdrowia i wystawienie recepty jest możliwa dzięki specjalistom współpracującym z Imago.
Wizyta przebiega w atmosferze szacunku i akceptacji oraz jest dostępna w przystępnej cenie. Przede wszystkim jednak przywraca osobom transpłciowym siłę sprawczą i możliwość decydowania o własnym losie.
Terapia hormonalna i jej efekty
Większość zmian związanych z przyjmowaniem hormonów następuje stopniowo. Często jako pierwsze zauważane są zmiany w psychice, szczególnie u transkobiet – może wystąpić tzw. euforia płciowa, poszerza się także spektrum dostępnych emocji.
Jeśli chodzi o zmiany fizyczne, zmienia się rozkład tłuszczu w ciele, wpływając na pojawienie się typowo kobiecej lub męskiej sylwetki. Dochodzi także do zmian libido i wrażliwości genitaliów.
U transmężczyzn następuje wydłużenie się łechtaczki i zatrzymanie menstruacji, a także pojawia się mutacja skutkująca zmianą głosu na niższy. Zwiększa się owłosienie na twarzy i ciele oraz siła mięśni.
U transkobiet na skutek terapii hormonalnej dochodzi natomiast do wzrostu piersi, zmniejszenia penisa oraz jąder, a także osłabienia siły fizycznej. Czego natomiast nie zmienią hormony? Jedynie w niewielkim stopniu wpływają one na zmniejszenie piersi u transmężczyzn i redukcję owłosienia u transkobiet.
Ryzyko związane z terapią hormonalną
Efekty uboczne występują zazwyczaj w przypadku źle dobranej dawki hormonów. Zaliczamy do nich np. zmiany skórne, złe samopoczucie, wahania nastrojów, uderzenia gorąca, a także powrót menstruacji u transmężczyzn czy spontaniczne erekcje u transkobiet.
Ryzyka łączone z długotrwałym stosowaniem terapii hormonalnej są umiarkowane i związane z większą szansą wystąpienia nadciśnienia, cukrzycy lub zakrzepicy żył, a także z zanikiem płodności. Należy regularnie wykonywać badania profilaktyczne zlecane przez lekarza prowadzącego.
