Coraz większym problemem zdrowotnym społeczeństw wysoko rozwiniętych jest występowanie bólu pleców. Dotyka on od 60% do nawet 90% osób między 25. a 65. rokiem życia.
Jedynie długofalowe leczenie obejmujące zmianę trybu życia, podejmowanie regularnych ćwiczeń wzmacniających mięśnie pleców oraz stosowanie w razie wyraźnej potrzeby leków przeciwbólowych są w stanie zminimalizować, a nawet i zapobiec bólowi pleców.
Ból pleców – co oznacza?
Spis treści
Definicja Międzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu określa ból jako nieprzyjemne pod względem zmysłowym i emocjonalnym przeżycie towarzyszące istniejącemu uszkodzeniu tkanki lub zagrażające takiemu uszkodzeniu.
Ból można podzielić
- ze względu na czas trwania (przewlekły, trwający powyżej trzech miesięcy oraz ostry, wymagający interwencji medycznej)
- i lokalizację bólu (receptorowy, powstały w wyniku uszkodzenia tkanki oraz niereceptorowy, wynikający z uszkodzenia mechanicznego lub niemający podłoża organicznego).
Ból pleców może oznaczać pojawienie się dyskopatii, czyli ucisku korzeni nerwów rdzeniowych przez elementy krążka międzykręgowego. Spośród innych przyczyn wymienia się zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze trzonów kręgów, zwyrodnienie stawów międzywyrostkowych oraz przepuklinę.
Jeśli dodatkowo towarzyszy temu nagła utrata wagi, wiek poniżej 20 roku życia, ból w klatce piersiowej, choroba przewlekła oraz nieustający ból mimo spoczynku, należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza.
Według badań opublikowanych w „Farmaceutycznym Przeglądzie Naukowym” (Index Copernicus 1,73) częstotliwość występowania bólu pleców (konkretnie bóle krzyża) to drugie zaraz po bólach głowy dolegliwości – cierpi na nie 56% badanych, wśród których aż 9 osób odczuwało ból przez więcej niż 101 dni.
Nieco pocieszające mogą wydawać się dane, iż 95% bólów pleców znika w przeciągu trzech miesięcy, jednak 50%-80% z nich powraca po czasie. Na podstawie badań opublikowanych w publikacji medycznej Ocena częstości występowania bólu kręgosłupa oraz stylu i jakości życia wśród osób z bólem kręgosłupa wyłania się kilka ciekawych wniosków:
- kobiety częściej odczuwają bóle zlokalizowane w okolicach szyjnych,
- osoby siedzące skarżyły się na bóle lędźwiowe,
- osoby niepracujące miały problemy z chodzeniem,
- ból zmienia swoje natężenie w czasie doby.
Ból pleców najczęściej związany jest, z coraz zmniejszą wydolnością mięśni tułowia.
Przy ocenie bólu bierze się od uwagę:
- zasięg bólu (rzutowy, promieniujący, o trudnych do precyzyjnego określenia granicach; korzeniowy, neurogenny, o charakterze przeszywającym oraz ból radikulopatyczny, któremu towarzyszą zaburzenia czucia),
- przyczynę powstania,
- rodzaj bólu
- oraz czas trwania.
Ból pleców – co pomaga?
Jednak zanim sięgniemy po leki przeciwbólowe, warto przeanalizować etiologię bólu pleców ze względu na wiek pacjenta: młode osoby mogą skarżyć się na bóle powodowane procesem wzrostu lub przeciążeniami wynikającymi z podnoszeniem ciężarów, lub uprawiania sportu.
Osoby w średnim wieku cierpią na patologie krążka międzykręgowego (wywołuje on przepukliny), a także procesy zapalne w obrębie kręgosłupa. Starsze osoby zmagają się z bólem pleców wynikającym ze zmian zwyrodnieniowych, osteomalacyjnych, nasilenia osteoporozy oraz zmian nowotworowych.
Najczęściej osoby zmagające się z bólem pleców decydują się na leczenie objawowe, sięgając po najczęściej stosowane niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub pochodne kwasu salicylowego wykazujące działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz przeciwzapalne.
Ich działanie opiera się na blokowaniu enzymu COX (cyklooksygenaza). Nie ma dowodów na istnienie różnic w skuteczności klinicznej różnych leków z grupy NLPZ, a ich skuteczność określa się od niskiej do średniej, leczenia nie wolno kontynuować dłużej niż 7-10 dni ze względu na potencjalne ryzyko pojawienia się efektów ubocznych, głównie po stronie układu pokarmowego.
Jakie ćwiczenia na bolące plecy wybrać?
Najlepszym sposobem na wzmocnienie mięśni tułowia jest podjęcie rehabilitacji oraz uprawianiu aktywności fizycznej skupionej na ćwiczeniu mięśni pleców.
Bóle pleców są najczęściej zlokalizowane w okolicach szyjnych, na wysokości klatki piersiowej, lędźwi, krzyża lub w kości ogonowej i w zależności bólu należy wybrać odpowiednie ćwiczenia.
Mięśnie całego korpusu wzmocni podnoszenie bioder oraz głębokie skłony wykonywane na stojąco przy ugiętych nogach. Bardzo ważne jest, aby nie przeciążać kręgosłupa podczas ćwiczeń – lepiej wybrać mniej wymagającą aktywność i postawić na jej regularne powtarzanie.
W przypadku wykonywania serii np. dociągania kolan do głowy przy ułożonych wzdłuż tułowia rękach oraz wykonywania skrętoskłonów ważna jest robienie 10-sekundowych przerw między kolejnym powtórzeniem.
W przypadku bólów pleców nie wolno robić brzuszków w tradycyjny, leżący sposób, podciągać się na drążku oraz unosić nóg w pozycji leżącej. Z ćwiczeń mniej wymagających warto wybrać jogę lub pilates.
Bardzo dobrze odciąż kręgosłup aktywność w wodzie. Pływanie korzystnie wpływa na plecy, pomaga także w przypadku chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa oraz problemów ze stawami.
Najlepiej wybrać styl na żabkę, który wzmacnia mięśnie grzbietu oraz karku, utrzymując przy tym prawidłową postawę ciała. Styl motylkowy poprawia mięśnie przykręgosłupowe, zaś pływanie stylem klasycznym pozytywnie wpływa na skoliozę.
Do skutecznej profilaktyki bólu pleców zalicza się dobór odpowiedniego siedziska i prawidłową postawę siedzącą: plecy powinny być wyprostowane, głowa trzymana wysoko (niepochylona), pośladki dosunięte do oparcia, a ręce oparte na poręczy. Lekarze i rehabilitanci rekomendują częste wstawanie, a w trakcie siedzenia przeciąganie i prostowanie.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła medyczne:
- Kozłowski Piotr, Kożuch Katarzyna, Kozłowska Magdalen, Ławnicka Izabela, Kozłowska Karolina. Ocena częstości występowania bólu kręgosłupa oraz stylu i jakości życia wśród osób z bólem kręgosłupa, dostęp online: http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/download/3586/pdf
- Kałużna Anna, Kałużny Krystian, Wołowiec Łukasz, Płoszaj Ola, Zukow Walery, Kochański Bartosz, Hagner Wojciech, Profilaktyka bólów kręgosłupa – przegląd piśmiennictwa, dostęp online: http://www.ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/download/4822/pdf
- Magdalena Zawadka, Adam Fijewski, Piotr Gawda, Bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa a zmiany, zwyrodnieniowe, dostęp online: https://www.researchgate.net/profile/Magdalena_Zawadka/publication/320010779_Bole_odcinka_ledzwiowego_kregoslupa_a_zmiany_zwyrodnieniowe_Low_back_pain_and_degenerative_changes/links/59c7cd3ea6fdccc71923f570/
Bole-odcinka-ledzwiowego-kregoslupa-a-zmiany-zwyrodnieniowe-
Low-back-pain-and-degenerative-changes.pdf - Przemysław Nowak, Bóle pleców rola ketoprofenu w terapii bólów pleców, dostęp online: http://fpn.sum.edu.pl/archiwum/cale_numery/1_2007.pdf
- Iwan Milanow, Zespół bólowy kręgosłupa, dostęp online: http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-1734-1531-2014-10-3-4/c/bwmeta1.element.psjd-1734-1531-2014-10-3-4.pdf
- https://www.menshealth.pl/fitness/Jak-cwiczyc-gdy-boli-Cie-kregoslup,6508,1
Wybrane specjalnie dla Ciebie:
