Niedobory cynku to problem wielu osób. Jego braki w organizmie wynikają z tego, że jemy zbyt mało produktów, które naturalnie zawierają ten pierwiastek. W efekcie często łapiemy infekcje, brakuje nam apetytu, jesteśmy stale zmęczeni, mamy kłopoty z koncentracją.
Jakie jeszcze są symptomy zbyt niskiego stężenia cynku? Za co odpowiada ten pierwiastek? Jakie są jego właściwości? Co jeść, aby dieta była bogata w cynk?
Cynk: w czym jest?
Spis treści
Cynk to mikroelement, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Potrzebują go zarówno dorośli, jak i dzieci. W organizmie człowieka pierwiastek ten magazynowany jest w ilościach 2-4 gramów w mięśniach, kościach, skórze, a także w mniejszych ilościach w nerkach, wątrobie i śledzionie.
Zgodnie z zaleceniami WHO zapotrzebowanie na cynk wynosi ok. 10 mg, dolna granica dawkowania to 40 mg. Normy Żywienia dla populacji Polski z 2017 roku wydane przez Instytut Żywności i Żywienia, Zalecenia Dziennego Spożycia (RDA) wskazują, że dawkowanie zależne jest od wieku oraz stanu fizjologicznego i wynosi:
- dzieci do 1. roku życia: 3 mg na dobę;
- dzieci w wieku 2-9 lat: 5 mg na dobę;
- dziewczęta i kobiety: 8-9 mg na dobę;
- kobiety w ciąży: 11-12 mg na dobę;
- kobiety karmiące piersią: 12-13 mg na dobę;
- chłopcy i mężczyźni: 8-11 mg na dobę.
Cynk: właściwości
Mimo niewielkich pokładów cynku organicznego w organizmie pełni on niezwykle ważną rolę. Jego funkcje to:
- wchodzenie w skład ok. 80 enzymów.
- pobudzanie pracy trzustki, grasicy, prostaty
- uczestniczenie w przemianach białek, tłuszczów, węglowodanów
- ochrona przed przeziębieniem, grypą, zapaleniem spojówek, grzybicą i innymi infekcjami,
- wzmacnianie odporności organizmu i pomaganie w łagodzeniu objawów chorób autoimmunologicznych,
- poprawa sprawności intelektualnej,
- zapobieganie demencji,
- wspomaganie leczenia depresji i schizofrenii,
- ochrona plamki żółtej oka przed zwyrodnieniem,
- zmniejszenie uczucia dzwonienia w uszach
- wpływanie na płodność, regulowanie miesiączkowania
- przeciwdziałanie chorobom prostaty,
- wspomaganie leczenia cukrzycy i niedoczynności tarczycy,
- łagodzenie objawów osteoporozy, hemoroidów, zapalenia jelit, choroby wrzodowej,
- ochrona komórki przed niszczącym działaniem wolnych rodników,
- przyśpieszenie gojenia się ran,
- łagodzenie podrażnienia skóry,
- leczenie trądziku młodzieńczego i różowatego, oparzeń, wyprysków, łuszczycy,
- wzmacnianie włosów i paznokci.
Przyczyny niedoborów cynku
Cynk jest pierwiastkiem, który do organizmu dostarczamy przede wszystkim wraz z jedzeniem. Na jego niedobory narażone są więc osoby odżywiające się nieprawidłowo. Brak odpowiedniej ilości cynku w organizmie może być też związany z jego utrudnionym wchłanianiem.
Problem ten zazwyczaj dotyczy osób z chorobami przewodu pokarmowego takimi jak: zapalenie jelita, zapalenie trzustki, celiakia. Z niedoborami cynku często borykają się również sportowcy, kobiety w ciąży, seniorzy, osoby z osłabioną odpornością, rozległymi oparzeniami ciała, uszkodzonymi nerkami.
W ich przypadku wynika to z tego, że mają zwiększone zapotrzebowanie na cynk. Ważne jest więc, aby przyjmowały suplementy z cynkiem organicznym, a także odpowiednio zbilansowały swoją dietę.
O suplementacje diety cynkiem warto zadbać, jeśli zauważy się objawy niedoboru tego pierwiastka. Pierwszym niepokojącym symptomem są nadmiernie wypadające włosy oraz białe plamki na paznokciach. Pozostałe objawy to:
- zahamowanie wzrostu i opóźnienie dojrzewania;
- biegunka (szczególnie u dzieci);
- zmiany skórne (egzema, rozstępy, wysychanie skóry, łysienie);
- wzrost ciśnienia tętniczego;
- podwyższony poziom cholesterolu;
- upośledzenie gojenia się ran;
- zaburzenia koncentracji;
- zaburzenia smaku i węchu;
- brak apetytu i utrata masy ciała;
- osłabienie odporności i wzrost podatności na infekcje;
- zaburzenia psychiczne, apatia i depresja;
- obniżenie stężenia testosteronu i problemy z płodnością;
- zwiększenie tolerancji na glukozę, co może prowadzić do cukrzycy.
Wskazuje się też, że niedobory cynku mogą przyczynić się do wtórnej niedoczynności tarczycy i zaburzeń widzenia po zmroku tzw. kurzej ślepocie.
Cynk w jedzeniu – gdzie występuje?
Chcąc dostarczyć do organizmu cynku organicznego, trzeba sięgać przede wszystkim po produkty pochodzenia zwierzęcego. Pierwiastek ten znajduje się m.in. w ostrygach, mięsie, wątróbce, krabach, serze żółtym, kaszy gryczanej, jajach, ryżu, rybach, pestkach dyni, nasionach słonecznika.
Najlepiej produkty bogate w cynk spożywać w towarzystwie białka zwierzęcego, co zwiększa wchłanianie. Niewskazane jest natomiast łączenie produktów bogatych w cynk ze szczawianami i fitynianami, które utrudniają jego przyswajanie. Pierwiastek w diecie zapewniają też suplementy z cynkiem organicznym.
Cynk – suplement dla każdego
Cynk w tabletkach przyjmować może każdy. Suplementując dietę tym pierwiastkiem, należy pamiętać, aby tabletki nie przejmować wraz z posiłkiem, ale 2 godziny przed lub po nim. Unikać należy również przyjmowania tabletki wraz z żelazem.
Suplementu nie powinno się popijać kawą czy herbatą, a także pamiętać, że cynk obniża wchłanianie wapnia, antybiotyków tetracyklinowych i diuretyków.
Podobne:
