Odwodnienie to stan zaburzenia równowagi między podażą a usuwaniem płynów z organizmu. Może powstawać na skutek intensywnych wymiotów, biegunki, chorób przebiegających ze wzmożonym oddawaniem moczu (np. moczówka prosta) lub podczas wysokiej gorączki.
Odwodnienie powoduje zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, co może skutkować groźnymi dla zdrowia powikłaniami. Dlatego bardzo ważne jest, aby nie dopuścić u dziecka do odwodnienia oraz wiedzieć jak postępować, gdy do niego dojdzie.
Jak objawia się odwodnienie?
Spis treści
Odwodnienie może pojawić się po kilku dniach choroby albo narastać w czasie, a w przypadku intensywnych wymiotów i biegunki pojawić się w ciągu kilku godzin.
Odwodnienie u dziecka dzielimy na łagodne, umiarkowane oraz ciężkie i rozpoznajemy je w zależności od natężenia poszczególnych objawów. W pierwszej kolejności należy ocenić błony śluzowe jamy ustnej, które prawidłowo powinny być wilgotne, a w przypadku odwodnienia będą wysuszone.
Następnie należy ocenić świadomość dziecka, która przy odwodnieniu może manifestować się w postaci rozdrażnienia lub senności i apatii. Dobrym wskaźnikiem poziomu odwodnienia jest również elastyczność skóry, którą ocenia się przez pociągnięcie fałdu skóry i obserwowanie tempa jego rozprostowywania się, które normalnie powinno być szybkie.
Odwodnienie u dziecka można również dostrzec przez utratę napięcia gałek ocznych, które gdy są zapadnięte, wskazują na znaczną utratę wody. Należy pamiętać o tym, że mniejsze dzieci bardziej narażone są na odwodnienie niż dzieci starsze, co wynika z niekorzystnego stosunku masy ciała do jej powierzchni.
Jak zapobiegać odwodnieniu?
Najważniejszą zasadą zapobiegającą odwodnieniu jest systematyczne wyrównywanie poziomu usuniętych płynów. Dlatego gdy pojawi się biegunka lub wymioty, nie można czekać, ale od razu wdrożyć nawadnianie doustne.
Prawidłowo płyny należy podawać w ilości 5-10 ml na każdy kilogram masy ciała dziecka, po każdych wymiotach lub stolcu biegunkowym. Do tego celu bardzo dobrze sprawdzają się doustne preparaty nawadniające dostępne w aptekach. Następnie zaleca się kontynuowanie nawadniania wg schematu:
- dziecko o masie 1-10 kg – 100 ml/kg mc.,
- dziecko o masie 10-20 kg – 1000 ml + 50 ml/kg mc. na każdy kg >10 kg mc.,
- dziecko o masie >20 kg – 1500 ml + 20 ml/kg mc. na każdy kg >20 kg mc.
Ponadto nie można wprowadzać karencji pokarmowej, ponieważ odpowiednie odżywienie dziecka pozwala na szybszy powrót do zdrowia.
Odwodnienie u dziecka – co robić?
Postępowanie w przypadku odwodnienia u dziecka jest uzależnione od ilości utraconej wody i jego zaawansowania. Jeżeli nie udało się w porę zapobiec nadmiernej utracie wody z organizmu dziecka, ale odwodnienie zostało stwierdzone na samym początku wystąpienia objawów, można samodzielnie wdrożyć domowe nawadnianie.
Powinno odbywać się przy udziale doustnych płynów nawadniających, ale z zachowaniem zasady stopniowego ich podawania. Ma to duże znaczenie, ponieważ zbyt szybkie podanie dużych objętości płynów odwodnionemu dziecku może być niebezpieczne.
Wstępna faza nawadniania powinna trwać od 4 do 6 godzin i w tym czasie należy podać dziecku 50-100 ml płynów na 1 kg masy ciała. Natomiast gdy u dziecka widoczne są ciężkie objawy odwodnienia, należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną, ponieważ konieczne może być wdrożenie intensywnego nawadniania dożylnego.
Koniecznie przeczytaj:
- Uzupełnianie elektrolitów u dzieci i dorosłych po biegunce
- Ból ucha u dziecka bez gorączki – co robić? [INSTRUKCJA]
- Sypialnia niemowlaka – czy łóżko z baldachimem jest bezpieczne dla dziecka?
- Czym jest zapalenie gardła u dziecka i jak szybko przynieść ulgę swojemu maluchowi
- Witaminy dla najmłodszych – dobry start dla Twojego dziecka!
